Dames en heren, via de Stentor, heb ik het levensverhaal van mevrouw Leny Adelaar-Polak uit Bathmen leren kennen. Zij was de enige, die na alle verschrikkingen uit de Tweede Wereldoorlog, in Bathmen terugkeerde. In februari 1941 komt een medewerker van de gemeente haar vertellen dat zij werd ontslagen als onderwijzeres en onmiddellijk moest vertrekken. In eerste instantie kreeg zij met haar Joodse familie onderdak aangeboden. Ook haar grote liefde Hartog de Leeuw kreeg dat aanbod, maar weigerde, omdat hij dan zijn familie in Winterswijk in de steek moest laten.
De familie Polak werd op transport gezet naar Auschwitz en na aankomst aldaar werden de mannen en vrouwen gescheiden. Ze vangt nog, naar later bleek, een laatste glimp op van haar geliefde Hartog. Leny wordt afschuwelijk behandeld, ze stond er alleen voor en om zich staande te houden denkt ze vaak aan de lindeboom in de tuin, thuis in Bathmen. Daar waar ze speelde met haar broer en haar vriendinnen. Die lindeboom werd gedurende de oorlogsjaren haar symbool, haar symbool van hoop.
In blok 10, het zgn. experimenten blok, wordt Leny geïnjecteerd met als doel haar blijvend kinderloos te maken.
Desalniettemin ontwikkelde zij een bepaalde bekendheid door het maken van handwerkjes, die kennelijk bij de kampdokter en met name diens vrouw in de smaak vielen.
Aan verdere medische experimenten is zij zodoende kunnen ontkomen. Haar gezondheid was zeer broos in die tijd. In januari 1945 besloten de Duitsers in allerijl Auschwitz te ontruimen om zo te proberen bewijsmateriaal over massamoorden te vernietigen. Onder barre omstandigheden is Leny te voet gedwongen richting Duitsland te lopen.
Deze dodenmars was wellicht nog erger dan de medische experimenten, erger dan de honger, erger dan alle ontberingen die ze tot dan toe had doorstaan. Het vroor 20 tot 25 graden en het sneeuwde. Lijken lagen langs de kant van de weg. Na deze barre, verschrikkelijke voettocht, treinreizen en korte verblijven in kampen komt Leny in mei 1945 in bevrijd Nederland aan en weegt nog maar 34 kilo. Haar vingertoppen en tenen zijn blijvend beschadigd. Terug in Bathmen beseft ze dat ze haar geliefde Hartog, haar ouders en broer niet meer levend zal terug zien. Haar latere huwelijk blijft kinderloos.
Leny Polak woont in het zorgcentrum “ ’t Dijkhuis” in Bathmen en kijkt dagelijks uit op de Polakstraat, vernoemd naar haar familie.
De lindeboom, waar ze in de oorlog, zo naar had verlangd, op loopafstand………..
De EO heeft woensdag 3 mei in het programma De Vijfde Dag een reportage uitgezonden over Maurice de Hond die terug gaat naar Block 10. Hier zaten Leny Adelaar-Polak en Maurice’s moeder opgesloten.
Het boek Leny's Levens is te verkrijgen bij diverse boekhandels, maar ook te bestellen via de site